(AKTUALIZACJA: 1 KWIETNIA 2023)
Osoby fizyczne dokonujące transakcji kryptowalutami od 2019 r. nie mogą rozliczać się z tego tytułu w ramach źródła przychodów, którym jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Wyjątek od tej reguły stanowią m.in. podmioty prowadzące giełdy lub kantory walut wirtualnych, którym w tym artykule nie będziemy poświęcać uwagi.
Powyższe oznacza, że transakcje związane z kryptowalutami są rozliczane prywatnie, czyli poprzez złożenie zeznania PIT-38.
Jeśli jednak obrót kryptowalutami realizowany jest np. przez spółkę z o.o., rozliczenie następuje w ramach działalności gospodarczej. Wynika to z faktu, że spółka kapitałowa nie ma swojego majątku prywatnego. Jednakże rozliczenie, co do zasady, nie zostanie dokonane w ramach źródła przychodów dla podstawowej działalności podmiotu a w ramach źródła przychodów – przychody z zysków kapitałowych. W dalszej części artykułu rozwiniemy ten wątek.
Przejdźmy zatem po kolei do omówienia skutków podatkowych z tytułu transakcji związanych z kryptowalutami na gruncie:
Jak zostało wspomniane na wstępie, osoby fizyczne dokonujące transakcji kryptowalutami nie mogą ich rozliczać w ramach źródła przychodów – pozarolnicza działalność gospodarcza. Ustawodawca wyraźnie wskazał, że przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej powinny być rozliczane w ramach źródła przychodów – kapitały pieniężne, czyli tego samego co np. przychody ze sprzedaży akcji.
W związku z powyższym, właściwym formularzem do rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu transakcji kryptowalutami jest PIT-38. Zeznanie roczne należy złożyć w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym.
Podatek płacimy od dochodu. Dochodem, co do zasady, jest różnica między przychodami a kosztami. Natomiast, w przypadku rozliczania kryptowalut dochód wyliczamy w nieco bardziej złożony sposób.
Mianowicie, dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów poniesionymi w danym roku, powiększonymi o koszty uzyskania przychodów poniesionymi w latach ubiegłych, które nie zostały potrącone w poprzednich latach.
Zobaczmy na poniższej grafice do czego sprowadza się treść powyższego akapitu. Na jego podstawie można wyprowadzić wzór na dochód z odpłatnego zbycia kryptowalut.
Przytoczony wzór, jak się dokładniej przyjrzymy, jest również naniesiony w części E zeznania PIT-38.
Zgodnie z art. 30b ust. 1a ustawy o PIT, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Uwaga! Dochody te podlegają opodatkowaniu daniną solidarnościową w stawce 4%. Danina ta jest należna fiskusowi od nadwyżki ponad 1 000 000 zł dochodu.
Pamiętaj, że do tego limitu wliczają się również dochody m.in. z umowy o pracę, działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, sprzedaży udziałów, dochody z giełdy. Nasuwa się wniosek, że Twój dochód z tytułu zbycia kryptowalut może zostać opodatkowany (w całości lub w części) według realnej stawki 23%.
Przychodem jest odpłatne zbycie waluty wirtualnej. Za taką czynność uważa się:
Dla przykładu, zamiana kryptowaluty na walutę FIAT (waluta fiducjarna PLN, EUR, USD itd.) lub zapłata kryptowalutą np. za kawę lub szkolenie wiązać się będzie z powstaniem przychodu.
Co do daty powstania przychodu, jest to data transakcji.
Warto mieć na uwadze, że przychodów ze sprzedaży kryptowalut nie łączy się z innymi przychodami z kapitałów pieniężnych np. z przychodami ze sprzedaży akcji.
Podkreślić należy, że zamiana jednej kryptowaluty na inną (w tym na stablecoina) jest neutralna podatkowo, czyli w takich okolicznościch przychód nie powstaje.
Kosztami uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej są udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej.
W praktyce kosztami są:
Pamiętaj o właściwym udokumentowaniu kosztów. Z dowodów powinno jasno wynikać, że to Ty poniosłeś wydatek. Jeśli nabywasz waluty wirtualne w kantorze, warto abyś zadbał, dla celów podatkowych, o uzyskanie potwierdzenia transakcji z Twoimi danymi.
Co istotne, zamiana kryptowaluty na inną kryptowalutę, ani prowizja związana z taką zamianą nie stanowi kosztu uzyskania przychodów.
Kosztem nie mogą być także wydatki związane z finansowaniem zakupu kryptowalut, takie jak odsetki od pożyczek czy kredytów. Wydatków na zakup portfela sprzętowego też nie zaliczysz do kosztów.
I jeszcze ważna informacja dla kopaczy walut wirtualnych. Według organów podatkowych, zakup sprzętu przeznaczonego do kopania kryptowalut czy wydatki związane ze zużyciem energii elektrycznej nie mogą być kosztem.
Załóżmy, że tzw. holder, czyli inwestor gromadzący aktywa, nabył kryptowaluty w latach 2015-2021 oraz w 2022 r. i do końca 2022 r. nie dokonał żadnej sprzedaży waluty wirtualnej.
Nadmienić w tym miejscu należy, że w przypadku rozliczania kryptowalut straty nie rozlicza się. W miejsce straty można „rolować” koszty aż do momentu, kiedy zostanie osiągnięty przychód, co najmniej w wysokości poniesionych kosztów. Warto jeszcze wspomnieć, że nie ma w tym przypadku pięcioletniego ograniczenia.
W zeznaniu rocznym za 2022 r. holder wykaże koszty poniesione w latach 2015-2021 (pozycja 36) i 2022 (pozycja 35). Ponadto przeniesie te koszty na następny rok lub następne lata poprzez uwzględnienie ich w pozycji 38.
Przedstawmy przypadek holdera bardziej precyzyjnie.
Wypełnienie części E zeznania PIT-38 za 2022 r. będzie wyglądało w następujący sposób.
Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że w sytuacji gdy w kolejnych latach nie zostanie wykonana żadna transakcja, ani zakupu ani sprzedaży, holder i tak powinien złożyć PIT-38 i w pozycjach 36 oraz 38 wykazać kwotę 250 000 zł. Innymi słowy, trzymając kryptowaluty, powninniśmy za każdy rok składać PIT-38, nawet w przypadku braku transakcji w danym roku.
Przeanalizujmy teraz przypadek holdera, który sprzedał część posiadanych kryptowalut.
Wypełnienie części E zeznania PIT-38 za 2022 r. będzie wyglądało w następujący sposób.
Zauważyć należy, że holder za 2022 r. nie zapłaci podatku i przeniesie 100 000 zł kosztów na następny rok lub następne lata poprzez uwzględnienie ich w pozycji 38.
Przeanalizujmy jeszcze przypadek holdera, który sprzedał część posiadanych kryptowalut, ale za kwotę 300 000 zł.
Wypełnienie części E i F zeznania PIT-38 za 2022 r. będzie wyglądało w następujący sposób.
Pomijając daninę solidarnościową, którą rozlicza się na osobnym formularzu (DSF-1), i która może się pojawić ze względu na dochody z innych źródeł, o czym już w tym artykule była mowa, podatek wynosi 9 500 zł.
Zakładając, że w kolejnych latach zostaną sprzedane pozostałe kryptowaluty i nie będą kupowane kolejne, w PIT-38 za kolejne lata zostanie już wykazany przychód a koszty już nie.
Do 2018 r. przychody ze sprzedaży walut wirtualnych były rozliczane w innym źródle przychodów – przychody z praw majątkowych. Koszty zakupu kryptowalut były wykazywane w zeznaniu PIT-36, pod warunkiem osiągnięcia przychodu z tytułu ich sprzedaży.
W przypadku kosztów, w stosunku do których przychody nie zostały osiągnięte przed dniem 1 stycznia 2019 r., inwestorzy mają prawo do uwzględnienia tych wydatków w zeznaniu PIT-38 za 2019 r. Jeśli tego nie zrobili we właściwym terminie, mogą to uczynić poprzez złożenie pierwotnego zeznania lub korekty PIT-38.
Jeśli nie zostanie złożona korekta a pierwotna deklaracja, wskazane jest również złożenie zawiadomienia – czynny żal, żeby uniknąć kar przewidzianych w ustawie – Kodeks karny skarbowy za niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie.
W zeznaniu rocznym za 2019 r. miejsce na wykazanie poniesionych i zarazem nieuwzględnionych w poprzednich latach kosztów znajduje się w pozycji 36 (patrz na grafikę poniżej).
W razie niedopełnienia tej formalności, koszty sprzed 2019 r. finalnie przepadną.
Najczęściej spotykanymi metodami na legalne obniżenie zobowiązania podatkowego są:
Pierwsze rozwiązanie polega na uwzględnieniu kwoty wydatku tytułem zakupu kryptowalut pod koniec roku w kosztach, co skutkuje obniżeniem dochodu za dany rok, a co za tym idzie, również podatku.
Z drugim rozwiązaniem wiąże się brak powstania przychodu, ponieważ jest to zamiana jednej kryptowaluty na inną.
Należy mieć na uwadze, że oba sposoby wiążą się de facto z odroczeniem zapłaty podatku.
Nie uwzględniam w tych rozważaniach rozliczania dochodów ze zbycia kryptowalut w innych krajach, ponieważ z tym zagadnieniem wiąże się kwestia rezydencji podatkowej i stosowania postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między danymi państwami, o ile została zawarta. Zagadnienie rezydencji podatkowej i rozliczania dochodów zagranicznych zostało omówione we wpisie Dochody zagraniczne i ograniczona ulga abolicyjna.
Trzeba mieć również na uwadze, że w niektórych przypadkach rozliczanie kryptowalut w innej jurysdykcji podatkowej może zostać uznane za agresywną optymalizację podatkową, zwłaszcza jeśli rozliczanie za granicą ma charakter sztuczny.
W razie rozliczenia dochodów z kryptowalut w innym państwie i jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie, zalecane jest, żebyś skonsultował się z doradcą podatkowym.
W przypadku podatników CIT, o ile dany podmiot nie prowadzi np. giełdy lub kantoru walut wirtualnych, rozliczenie transakcji związanych z kryptowalutami zostanie dokonane w ramach źródła przychodów – przychody z zysków kapitałowych.
Wiąże się to z opodatkowaniem tych dochodów, w terminie złożenia zeznania rocznego, według stawki 19%, nawet w przypadku gdy spółka ma prawo do stosowania stawki 9%. Jednakże stawka obniżona ma zastosowanie w ramach źródła przychodów – przychody z innych źródeł, czyli dla podstawowej działalności spółki.
Gdybyś chciał dowiedzieć się więcej na temat tego kto może skorzystać z 9% CIT i jakie są inne wyłączenia, zapraszam Cię do lektury artykułu Uważaj na utratę 9% CIT.
Przechodząc do kwestii technicznych, rozliczenie zakupu, przetrzymywania i sprzedaży kryptowalut odbywa się podobnie, jak u podatników PIT. Jednak podatnicy CIT, zamiast wypełniać PIT-38, wypełniają załącznik CIT/WW do zeznania CIT-8.
Jak widzisz, załącznik CIT/WW jest praktycznie kopią części dotyczącej kryptowalut z PIT-38.
Jeśli wyjdzie podatek do zapłaty, nanosi się jego wartość do części „I” zeznania CIT-8.
Co ważne, ten podatek (według stawki 19%) będzie do zapłaty, bez względu na to czy w źródle przychodów „zyski kapitałowe” spółka odnotowała dochód czy stratę. Dochodu z kryptowalut nie można skompensować np. ze stratą z tytułu inwestowania w akcje.
Dodatkowo, spółki, które wybray estoński CIT opodatkują dochody z kryptowalut na zasadach opisanych powyżej. Nie zastosują w tym zakresie stawek przewidzianych dla podatku estońskiego, ani nie skorzystają z możliwości zapłaty CIT z tego tytułu dopiero przy wypłacie dywidendy wspólnikom.
Na gruncie ustawy o VAT sprzedaż i wymiana waluty wirtualnej są traktowane jako świadczenie zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy.
Ponadto, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej już w 2015 r., w wyroku z dnia 22 października 2015 r. w sprawie Hedqvist C-264/14, zajął stanowisko, że prawa, które są traktowane w obrocie podobnie jak pieniądz, powinny być traktowane pod względem podatku VAT tak jak wręczenie samych pieniędzy – co uzasadnia zwolnienie z podatku.
Wątpliwości dotyczące opodatkowania kryptowalut podatkiem od czynności cywilnoprawnych zostały definitywnie rozwiane w 2020 r. w ramach tarczy antykryzysowej 2.0.
Do art. 9 ustawy o PCC został dodany ust. 1a, zgodnie z którym zwalnia się od podatku sprzedaż i zamianę walut wirtualnych. Przepis wszedł w życie z dniem 1 lipca 2020 r.
Przekształcenie z jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o.o. doprowadzi do utraty prawa do 9% CIT przez pierwsze dwa lata działalności spółki. Tak się natomiast nie stanie w przypadku...
Zasilanie spółki pieniędzmi poprzez udzielenie pożyczki przez wspólników jest dobrym sposobem na zmniejszenie efektywnego podatku z tytułu podwójnego...
Oprócz możliwości wyboru formy opodatkowania, przedsiębiorcy mogą prowadzić biznes w ramach różnych form działalności. Dodatkowo przedsiębiorca może prowadzić jednocześnie wiele firm i nawet budować...
Czy można poprzez nabycie akcji obniżyć podatek od krypto?
Kamil, niestety nie ma takiej możliwości. Akcje rozliczamy w części C PIT-38 a kryptowaluty w części E. Jak spojrzysz na konstrukcję tego zeznania to zobaczysz, że nie można obniżyć podatku z np. z krypo przez stratę na akcjach. Ponadto, koszt zakupu akcji rozpoznajemy dopiero w momencie ich sprzedaży.
Czy jeśli kupowałem kryptowaluty za EURO i sprzedaje je również do EURO, to jak rozliczyć koszty i przychody w PIT-38? Chodzi mi tutaj o to, jaki kurs PLN/EURO wybrać do przeliczenia? Średni kurs NBP na dzień zakupu/zbycia?
Jakub, cytuję art. 11a ust. 1 i 2 ustawy o PIT. Tam jest precyzyjna odpowiedź.
„1. Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
2. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu”.
Jeżeli w 2017 roku miałem dochód z krypto 35 tysięcy złotych, z tytułu którego zapłaciłem podatek, w 2018 dokupiłem za 8 tysięcy kryptowalut, w 2020 dokupiłem jeszcze za 5, to czy w PIT38 za 2021 mogę wpisać kwotę kosztów uzyskania przychodu poniesionych w ubiegłych latach (poz. 36) jako sumę 35+8+5=48 tysięcy?
Niestety nie złożyłem zeznania za lata 2018 oraz 2020, czy musze złożyć korektę tych zeznań?
Krzysztof, w mojej ocenie należy złożyć PIT-38 wraz z czynnym żalem za 2019 (nie 2018) oraz 2020. To zagadnienie jest opisane w artykule.
Czy osoba prowadząca JDG (zajmująca się zupełnie czymś innym niż handel krypto walutami) musi je w jakiś sposób wykazywać w KPIR lub JPK?
Bartłomiej, ze względu na fakt, że kryptowaluty rozlicza się w źródle przychodów, którym są kapitały pieniężne a nie pozarolnicza działalność gospodarcza, przychodów i kosztów związanych z nimi nie wykazuje się w KPiR. Natomiast w przypadku czynnych podatników VAT, sprzedaż kryptowalut powinna zostać uwzględniona w JPK_V7 w pozycji dotyczącej sprzedaży zwolnionej.
Zadbaj o potwierdzenie zakupu z Twoimi danymi – tu mam problem bo mam moje dane wyłącznie na przelewie z banku/ wpłacie na konto na giełdzie wirtualnej z opisem transakcji kodem wygenerowanym przez system (zbitek liter i cyferek). Czy to wystarczy ? Jakie konkretne dane muszą być na dowodzie aby mogła je uznać za koszt i nie bać się potem zakwestionowania?
Magda, to wystarczy. Potwierdzeniem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 2021 r. sygn. akt II FSK 3796/18.
Dziękuję za komentarz. Zmodyfikowałem przywołany fragment. Aktualne brzmienie: „Pamiętaj o właściwym udokumentowaniu kosztów. Z dowodów powinno jasno wynikać, że to Ty poniosłeś wydatek. Jeśli nabywasz waluty wirtualne w kantorze, warto abyś zadbał, dla celów podatkowych, o uzyskanie potwierdzenia transakcji z Twoimi danymi”.
Super artykuł! W przeciwieństwie do innych w jasny sposób odpowiada na palące pytania.
Jedna rzecz mnie zastanowiła. Piszesz: „Nie uwzględniam w tych rozważaniach rozliczania dochodów ze zbycia kryptowalut w innych krajach, ponieważ z tym zagadnieniem wiąże się kwestia rezydencji podatkowej i stosowania postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między danymi państwami, o ile została zawarta. ”
Czy zbycie kryptowaluty na popularnych zagraniczncych giełdach, jak binance.com czy kraken.com zalicza się do powyższego akapitu? Tzn. nie możemy tych transakcji rozliczyć w prosty, standardowy sposób?
Marcin,
Dziękuję za pozytywną opinię 🙂
Sprzedaż kryptowalut na zagranicznych giełdach nie wpływa na rezydencję podatkową. Jeśli jesteś polskim rezydentem podatkowym, z tych transakcji powinieneś rozliczyć się z polskim fiskusem.