Zapraszam do obejrzenia filmu, w którym odpowiadam na tytułowe pytanie i wyjaśniam niuanse tej formy opodatkowania ↓↓
Z nagrania dowiesz się:
Jeśli wolisz czytać niż oglądać, zapraszam Cię do lektury poniższego artykułu ↓↓
Od 2021 r. wiele zmieniło się pod kątem rozliczania podatku dochodowego ryczałtem. Nastąpiła istna rewolucja polegająca generalnie na tym, że z ryczałtu może skorzystać prawie każdy przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą. To nie jedyna istotna zmiana w tym zakresie. Wprowadzono również niższe stawki dla niektórych przychodów.
Zachęty ze strony ustawodawcy do skorzystania z tej formy opodatkowania były kontynuowane w ramach Polskiego Ładu. Od 2022 r. wprowadzone zostały kolejne niższe stawki ryczałtu w przypadku osiągania niektórych przychodów.
W tym miejscu nadmieniam, że z ryczałtu mogą również skorzystać wspólnicy spółek cywilnych osób fizycznych oraz spółek jawnych osób fizycznych. Niemniej w tym artykule skoncentrujemy się na przedsiębiorcach prowadzących indywidualne działalności gospodarcze.
Podatek ryczałtowy cechuje się tym, że jest on wyliczany w oparciu o przychód, a nie o dochód. Zatem ryczałtowcy nie mają prawa do pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodów. W związku z powyższym nie prowadzą oni podatkowej księgi przychodów i rozchodów dla celów rozliczenia się z podatku dochodowego, lecz ewidencję przychodów.
Brak możliwości uwzględnienia kosztów nie w każdym przypadku przekreśla opłacalność ryczałtu.
Jeżeli dany przedsiębiorca ma względnie wysokie przychody i niskie koszty lub wysoką marżę, ryczałt może być dla niego atrakcyjny. Wiele też zależy od tego jaką stawkę ryczałtu dany przedsiębiorca może zastosować. Im jest ona niższa, tym większe prawdopodobieństwo, że ryczałt będzie lepszy od skali podatkowej czy podatku liniowego, choć jak zostało wspomniane, duże znaczenie ma wysokość przychodów i kosztów czy marża.
Zaznaczmy, że składki na ubezpieczenie zdrowotne są generalnie niższe dla ryczałtowców niż dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych czy podatkiem liniowym. Ponadto, po przekroczeniu progu 300 tys. zł przychodu, składki już nie wzrosną, czyli będą nomen omen zryczałtowane. Tak więc na ryczałcie składka zdrowotna nie jest wprost proporcjonalna do przychodu, jak w przypadku skali podatkowej czy podatku liniowego.
Co bardzo istotne, w przeciwieństwie do skali podatkowej i podatku liniowego, przychody z ryczałtu nie podlegają daninie solidarnościowej.
Jak już zostało wspomniane, od 2021 r. prawie każdy przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą może rozliczać się ryczałtem. Wcześniej grono podatników mogących rozliczać się w ten sposób było mocno zawężone.
Jednakże niektórzy podatnicy nadal nie mogą korzystać ze zryczałtowanej formy opodatkowania. Generalnie z ryczałtu nie skorzystają podatnicy osiągający, w całości lub w części, przychody z tytułu:
Podatnicy wytwarzający wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, też nie mogą być opodatkowani ryczałtem.
Dodatkowo rozliczanie się ryczałtem jest niemożliwe w przypadku firm, których przychody w poprzednim roku przekroczyły kwotę 2 mln euro. Co ciekawe, jeśli w danym roku przekroczysz ten limit i Twoje przychody wyniosą na przykład 100 mln zł czy nawet euro, to i tak w tym roku nie utracisz prawa do ryczałtu z tego powodu.
Uważaj też na świadczenie usług w ramach tych samych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, które wykonywałeś w bieżącym lub poprzednim roku. Jeżeli miałeś taką sytuację, wtedy nie przysługuje Ci w danym roku podatkowym prawo do ryczałtu.
Opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych generalnie nie stosuje się również wobec podatników, którzy w roku podatkowym zmienili formę wykonywanej działalności:
Powyższa zasada obowiązuje, jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach, czyli na skali podatkowej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi:
Co ważne, w razie sprzedaży w ramach działalności gospodarczej środków trwałych, którymi są nieruchomości niemieszkalne, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 10% przychodu. Sprzedaż praw majątkowych będących wartościami niematerialnymi i prawnymi też jest opodatkowana według stawki 10%. Natomiast przychody ze sprzedaży ruchomych środków trwałych (na przykład samochodu osobowego) opodatkowane są według stawki 3%.
Powyższe dotyczy również tych składników majątku, które przed zbyciem wycofano z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz pomiędzy pierwszym dniem miesiąca (następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności) a dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat.
Jeżeli chcesz upewnić się, jaka stawka ryczałtu dotyczy danego rodzaju przychodów, spójrz do art. 12 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 z późn. zm.; dalej: „ustawa o ryczałcie”).
Czasami wskazane może być upewnienie się w Głównym Urzędzie Statystycznym co do właściwego symbolu PKWiU, a nawet wystąpienie o indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego, abyś miał pewność co do tego, jaką stawką ryczałtu opodatkować przychody, które osiągasz.
Dla przedsiębiorców z niektórych branż stawki zryczałtowanego podatku są bardzo atrakcyjne.
Mowa m.in. o działalności wytwórczej czy polegającej na wykonywaniu robót budowlanych – stawka 5,5% i działalności handlowej (o ile jest wysokomarżowa) – stawka 3%.
Wspomnieć należy, że zryczałtowana forma opodatkowania jest obiektem zainteresowania chociażby przedstawicieli branży szkoleniowej. Stosunkowo niska stawka ryczałtu w wysokości 8,5% dla przychodów ze świadczenia usług w zakresie edukacji sprawia, że w przypadku części szkoleniowców ryczałt jest korzystniejszy niż podatek liniowy lub skala podatkowa.
Stawka 8,5% jest doceniana również m.in. przez większość przedstawicieli handlowych, twórców filmów, osoby świadczące usługi administracyjne.
Ryczałt nierzadko jest atrakcyjny dla branży IT i w niektórych przypadkach – dla branży medycznej (mowa m.in. o samozatrudnionych lekarzach).
Jednakże wielu programistów, zwłaszcza tych, którzy osiągają wysokie dochody, zapewne bardziej jest zainteresowana skorzystaniem z preferencji IP Box niż z 12% ryczałtu. Jeśli chcesz przeczytać więcej na temat IP Box, zachęcam Cię do lektury artykułu Ulga B+R i preferencja IP Box.
Jeżeli ryczałtowiec nie prowadzi ewidencji przychodów w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, wtedy ryczałt najprawdopodobniej nie będzie opłacalny. Dotyczy to sytuacji, kiedy przychody są opodatkowane według różnych stawek.
W tym miejscu uściślijmy, że na ryczałcie możesz być opodatkowany kilkoma stawkami. Dla przykładu, jeśli szkolisz i oprócz tego zajmujesz się marketingiem, przychody ze szkoleń będą opodatkowane według stawki 8,5% a z usług marketingowych – według stawki 15%.
Wracając do tak zwanej pułapki, przepis art. 12 ust. 3 ustawy o ryczałcie wskazuje, że jeśli nie prowadzisz ewidencji przychodów w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, to w takiej sytuacji stawka ryczałtu od wszystkich przychodów wynosi tyle co najwyższa spośród Twoich przychodów stawka, czyli bazując na powyższym przykładzie – 15%.
Mówiąc prostym językiem, jeżeli z ewidencji przychodów nie można wywnioskować z jakiego rodzaju działalności pochodzą dane przychody, wtedy stawka ryczałtu dla wszystkich przychodów wyniesie np. 15%, albo nawet 17%.
Z kolei z art. 17 ustawy o ryczałcie wynika, że w przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku stwierdzenia istnienia powiązań, organ podatkowy określi wartość niezewidencjonowanego przychodu jako pięciokrotność stawek, które byłyby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania. Zastrzeżenie jest takie, że ryczałt nie może być wyższy niż 75% przychodu.
Jak widzisz, warto dbać o prowadzenie ewidencji przychodów w sposób rzetelny.
Podatnicy rozliczający się ryczałtem składają zeznanie PIT-28 w terminie do końca kwietnia następnego roku.
Ryczałtowcy, poza wyjątkową sytuacją („zerowy” PIT-28) i spełnieniu pozostałych warunków, które zostały omówione w artykule Wspólne rozliczenie z małżonkiem – kiedy możliwe i kiedy warto? nie mają prawa do wspólnego rozliczania się z małżonkiem.
Zobaczmy, jak wygląda kwestia ulg podatkowych w przypadku rozliczania się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Jedynym odliczeniem od podatku w zeznaniu PIT-28 jest bardzo ograniczona od 2021 roku ulga abolicyjna (dotyczy dochodów zagranicznych).
Odnośnie ulgi prorodzinnej (na dziecko/na dzieci), jeśli dany ryczałtowiec spełnia kryteria, może z niej skorzystać, o ile osiąga również dochody opodatkowane według skali podatkowej.
Odliczenia w takiej sytuacji dokonuje się w zeznaniu PIT-36 lub PIT-37.
Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą skorzystać z odliczeń od przychodu m.in. z tytułu:
Ryczałtowcom przysługuje również ulga dla honorowych krwiodawców.
Natomiast w ryczałcie nie znajdą zastosowania odliczenia od przychodów z tytułu wydatków na działalność badawczo-rozwojową.
Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem mogą skorzystać m.in. ze zwolnień:
UWAGA! Limit jest łączny, czyli korzystając z dwóch lub trzech wymienionych zwolnień jednocześnie, przychód zwolniony z PIT nie może przekroczyć kwoty 85 528 zł.
Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie mogą korzystać z preferencji IP Box.
Czy wiesz, że możesz odliczyć VAT nawet wtedy, gdy nie doliczasz go do swoich usług? Albo przy dużych inwestycjach zaoszczędzić na VAT nawet setki tysięcy złotych? przedstawiam 4 sytuacje, gdy VAT jest dla...
Od listopada 2024 r. będziesz mógł zaoszczędzić na składkach ZUS nawet 1600 zł rocznie. Dowiedz się, jak to...
Czy wiesz ile wynosi efektywny podatek, gdy spółka korzysta z estońskiego CIT? Oprócz atrakcyjnego opodatkowania, podatek estoński daje możliwość reinwestowania 100% wypracowanego kapitału, chociaż na tym polu...
