Ryczałt w 2021 r. – istna rewolucja

(artykuł został zaktualizowany w dniu 7 grudnia 2020 r.)

Słowo wstępne

Od 2021 r. prawodawca wprowadza rewolucyjne zmiany w ustawie o ryczałcie. Zdaniem prawodawcy, zmiany mają na celu zwiększenie atrakcyjności opodatkowania w tej formie oraz poszerzenie grupy podatników, którzy będą mogli z ryczałtu skorzystać.

Przyjrzyjmy się zatem szczegółom i odpowiedzmy sobie na pytanie czy i komu ryczałt będzie się opłacał.

Podwyższenie limitów w ryczałcie

Z ustawy zmieniającej wynika, że od 2021 roku więcej podatników podatku dochodowego od osób fizycznych niemogących dotychczas rozliczać się ryczałtem ze względu na zbyt wysokie przychody, będzie mogło opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Rozliczanie ryczałtem będzie mogło mieć miejsce, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy, podatnicy uzyskaliby przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro. To samo dotyczy podatników uzyskujących przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej osób fizycznych oraz spółki jawnej osób fizycznych, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyłaby kwoty 2 000 000 euro.

Z powyższego wynika, że limit przychodowy uprawniający do skorzystania z ryczałtu wzrośnie aż ośmiokrotnie, tj.  z 250 000 euro do 2 000 000 euro, co sprawi, że nieco szersze grono podatników będzie mogło rozliczać się według tej formy opodatkowania.

To nie jedyny limit kwotowy w ryczałcie, który ulega podwyższeniu, i na dodatek w ośmiokrotnej wysokości. Podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności oraz podatnicy, których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki – w roku poprzedzającym rok podatkowy – nie przekroczą kwoty stanowiącej równowartość 200 000 euro, będą mogli obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na indywidualny numer rachunku podatkowego (mikrorachunek podatkowy) w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony. W przypadku czwartego kwartału ryczałt będzie ulegał uiszczeniu na mikrorachunek podatkowy, na dotychczasowych zasadach, przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania PIT-28, tj. do końca lutego następnego roku.

Zatem, limit uprawniający podatników do wyboru kwartalnego ryczałtu wzrasta również aż ośmiokrotnie – z 25 000 euro do 200 000 euro.

Prawie wszyscy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą będą mogli opłacać ryczałt

Podwyższenie limitu kwotowego uprawniającego do wyboru ryczałtu niewątpliwie sprawi, że w pewnym stopniu poszerzy się krąg podatników mających możliwość rozliczania się według tej formy opodatkowania, jednakże co innego wpłynie na możliwość wyboru ryczałtu przez zdecydowaną większość podatników podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność samodzielnie lub w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.

Rewolucyjny wpływ na poszerzenie grona osób mogących rozliczać się w formie ryczałtu wynika z proponowanej zmiany brzmienia art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o ryczałcie. Wskazany przepis określa przypadki podatników osiągających w całości lub w części przychody z różnych tytułów, w przypadku których opodatkowanie w formie ryczałtu nie ma zastosowania. Aktualnie należą do nich przychody z:

1. prowadzenia aptek,
2. działalności w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenie lombardów),
3. działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
4. prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż określone w art. 4 ust. 1 pkt 11,
5. świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy,
6. działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.

Przepis art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o ryczałcie w proponowanym brzmieniu wskazuje jedynie na podatników osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:

1. prowadzenia aptek,
2. działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
3. działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.

Zwrócić uwagę, w obowiązujących od 2021 r. przepisach, należy na brak wskazania przychodów z tytułu świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o ryczałcie, gdyż prawodawca zamierza ten załącznik uchylić. To właśnie załącznik nr 2 stanowi wykaz wielu usług, których świadczenie wyłącza podatnika z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Stąd mowa o rewolucyjnej zmianie dającej możliwość rozliczania się ryczałtem ogromnej liczbie podatników.

Wolne zawody a ryczałt

Nasuwa się wniosek, że począwszy od 2021 roku przedstawiciele wszystkich wolnych zawodów będą mieli możliwość rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych według zryczałtowanej formy opodatkowania.

Aktualny katalog wolnych zawodów, który jest określony w art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o ryczałcie jest bardzo skromny. Prawodawca planuje go poszerzyć o psychologów, fizjoterapeutów, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców budowlanych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych, rzeczników patentowych.

Co ważne, w myśl zmiany przepisu art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o ryczałcie, nie będzie stanowiło wykluczenia uznania za wolny zawód wykonywanie działalności na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Aktualnie wykonywanie działalności na rzecz podmiotów gospodarczych nie uprawnia przedstawicieli wolnych zawodów do wyboru zryczałtowanej formy opodatkowania.

Nowe stawki w ryczałcie

Zwiększa się liczbę stawek ryczałtu z 7 do 8. W 2021 roku stawki ryczałtu mają kształtować się następująco: 17%, 15%, 12,5%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 2%.

Prawodawca obniża stawki ryczałtu w przypadku niektórych rodzajów przychodów. Jako przykład możemy podać przychody osiągane w ramach wolnych zawodów (z 20% do 17%), przychodów opodatkowanych dotychczas w stawce 17% np. związanych z wydawaniem pakietów gier komputerowych, związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (z 17% do 15%), usług zakwaterowania, wynajmu i dzierżawy samochodów osobowych z (z 17% do 8,5% lub 12,5% przy przekroczeniu kwoty przychodu 100 000 zł).

Odnośnie przyporządkowania stawek, dla przykładu, przychody z tytułu świadczenia usług prawnych, rachunkowo-księgowych i doradztwa podatkowego (PKWiU dział 69), innych niż świadczonych w ramach wolnych zawodów, będą opodatkowane w stawce 15%.

Jako dobry krok należy uznać możliwość rozliczania ryczałtem w ramach działalności gospodarczej usług wynajmu nieruchomości według stawek obowiązujących dla tzw. najmu prywatnego, tj. 8,5% lub 12,5% przy przekroczeniu kwoty przychodu 100 000 zł. Niemniej jednak, nadal nie będzie jasnej definicji działalności gospodarczej w przypadku wynajmu nieruchomości i podatnikom trudno, jak dotychczas, będzie ustalić kiedy ich najem będzie nosił znamiona działalności gospodarczej, a co za tym idzie, wybrać właściwe źródło przychodów.

Stawka 10% dotyczyć będzie przychodów w zakresie handlu nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 68.10.1).

Ryczałtową progresją, tj. 8,5% oraz 12,5% od nadwyżki przychodów ponad 100 000 zł, objęte będą m.in. przychody związane z wynajmem oraz zakwaterowaniem.

Stawka 8,5% ma dotyczyć tych samych przychodów, których dotyczy obecnie, jak również z tytułu świadczenia usług nie przyporządkowanych do innych stawek.

Nadmienić należy, że tą stawką mają być opodatkowane m.in. przychody ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów, które dotychczas nie mogły być opodatkowane według zryczałtowanej formy.

Nie ulegną zmianie stawki dla rodzajów przychodów opodatkowanych obecnie według stawek 5,5%, 3% lub 2%.

Czy ryczałt będzie się opłacał?

Skoro wybierając zryczałtowaną formę opodatkowania podatnicy nie mają prawa do pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodów, należy zastanowić się czy opodatkowanie ryczałtem według zaproponowanych stawek będzie korzystne.

Brak możliwości uwzględniania kosztów uzyskania przychodów nie w każdym przypadku przekreśla opłacalność ryczałtu. Jeżeli podatnik ma niskie wydatki firmowe, ryczałt może być dla niego atrakcyjny. Ponadto, dla niektórych branż stawki zryczałtowanego podatku są bardzo korzystne. Mamy tutaj na myśli m.in. działalność polegającą na wykonywaniu robót budowlanych opodatkowaną w stawce 5,5% i wysokomarżową działalność handlową opodatkowaną w stawce 3%.

Zapewne, od 2021 r. zryczałtowana forma opodatkowania będzie obiektem zainteresowania przedstawicieli branży szkoleniowej. Stosunkowo niska stawka ryczałtu w wysokości 8,5% dla przychodów ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów, może sprawić, że w przypadku szkoleniowców ryczałt okaże się korzystniejszy niż podatek liniowy lub skala podatkowa.

Natomiast nie spodziewamy się, aby ryczałt był w obrębie zainteresowań przedstawicieli wolnych zawodów, gdyż w ich przypadku stawka ma wynosić 17%, więc przy takich okolicznościach najczęściej korzystniej jest wybrać podatek liniowy, a co za tym idzie, móc rozliczać koszty uzyskania przychodów i płacić 19% podatku od dochodu a nie od przychodu.

Aby np. niektórym informatykom oraz księgowym, doradcom podatkowym, prawnikom, niewykonywującym działalności w ramach wolnego zawodu, ryczałt w stawce 15% się opłacał, muszą mieć stosunkowo niskie koszty uzyskania przychodów.

Trudno mówić również o korzyściach wynikających z rozliczania się ryczałtem w przypadku podatników zajmujących się handlem nieruchomościami przy zaproponowanej stawce 10%. Próg rentowności opłacalności ryczałtu w stosunku do podatku liniowego (bez uwzględnienia daniny solidarnościowej) będzie miał miejsce przy zwrocie z inwestycji w wysokości aż 111%.

Wynajmujący nieruchomości i osoby świadczące usługi zakwaterowania (tzw. najem krótkoterminowy), amortyzujący swoje budynki lub lokale według indywidualnych stawek amortyzacyjnych, prawdopodobnie też nie będą zainteresowani ryczałtem w stawkach 8,5% i 12,5% od nadwyżki przychodów ponad 100 000 zł.